top of page

Perfectie, is dat nou nodig?

Foto van schrijver: Danique CastenmillerDanique Castenmiller

Bijgewerkt op: 2 dagen geleden

Imperfectie is juist de kunst!


Spanje - 21 januari 2025


Een kijkje in mijn wereld


Ik kan het niet ontkennen: ik ben een perfectionist. Dat is waarschijnlijk geen verrassing als je me een beetje kent. Ik regel de zaakjes graag tot in de puntjes. Bijv. het altijd attent zijn naar alle lieve mensen om me heen. Welke baan ik ook doe, men moet weten dat ze aan mij de juiste hebben. In de liefde, de leukste partner zijn die altijd gezellig is en nooit moppert. Eigenlijk in alle facetten van het leven. En dat perfectionisme houd niet alleen op bij mezelf, maar verwacht ik regelmatig ook van de mensen om me heen. Mijn vriend(en), familie, collega’s etc. En dan nog niet specifiek te spreken over mijn eigen coach praktijk. Rake Instagram posts, de persoonlijke verhalen die spot-on moeten zijn. En het aller belangrijkste: in elke coachsessie met klanten 110% waarde bieden (bij voorkeur nog liever 200%). Geen ruimte voor fouten. Althans, dat dacht ik.

Totdat ik meermaals hard tegen de lamp liep. Spreekwoordelijk natuurlijk. Maar het doet net zo'n zeer. Overprikkeld, pijntjes in mijn lijf die maar niet over gaan, een onrustig gevoel, altijd het gevoel maar door te moeten. Geen minuut onbenut laten. Ik kan je vertellen, ik werd intens ongelukkig van dat gevoel. Maar ik blijk hardleers te zijn. Want nog elke dag moet ik mezelf herinneren aan mijn persoonlijke grenzen. Hoe het me nu wel lukt een betere balans te houden, lees je in dit verhaal.

Misschien herken je het wel. Die eindeloze to-do-lijsten, een gevoel van falen als het niet perfect is, en een constante druk om alles onder controle te hebben. Maar waar komt dat vandaan? En belangrijker nog: hoe kom je ervan af?


Vrouw springt zonsondergang strand

But why we don’t just live a little?

Andalusië, Januari 2025


Mijn perfectionisme is geen toeval


Als ik terugkijk, zie ik hoe een verzameling van ervaringen mij gevormd heeft. Maar te beginnen met mijn karakter, want ik ben geboren als een rauwdouwer. Mijn ouders konden me geen moment uit het oog verliezen of ik lag als peuter onder een auto of rende de zee in zonder te stoppen. Geen angst, altijd op avontuur. Ik zou bijna die tijd terug willen, maar enige voorzichtigheid in deze wereld is op zich wel handig natuurlijk.

Op de basisschool werd ik regelmatig geplaagd, echte pesterijen. Jongens die probeerde mijn onbesmette nieuwe schoenen vies te stampen, ‘’brillenjood’’ werd er naar mijn hoofd geslingerd etc. Ze maakten eindeloos grapjes dat ik een ‘‘domme dodo’’ was, doordat ik ooit een (achteraf gezien hele authentieke en leuke ;-)) performance gaf op het toenmalig nummer van Kinderen voor Kinderen: Domme, domme dodo. Misschien onschuldig bedoeld, maar de impact op die leeftijd is vaak blijvend. Voor het ontwikkelen van een lager zelfbeeld en zelfvertrouwen tot een verhoogde kans op het ontwikkelen van angststoornissen bijvoorbeeld. Het maakte mij in ieder geval al vroeg bewust dat ik mezelf moest bewijzen.

Later, als jongvolwassene, had ik een prille relatie (een heuse ‘’prela’’) met iemand die niet eerlijk tegen me was. Hij stond al niet bekend om zijn trouwe gedrag, maar ik dacht toen dat hij met mij wél een serieuze relatie kon beginnen. Niets was minder waar, want hij deelde ondertussen met meerdere andere vrouwen het bed. Auch! Vanaf dat moment wilde ik nog meer controle hebben dan voorheen.

En dan was er mijn hockeytijd. Zeven jaar lang speelde ik in het eerste, tot ik plotseling uit het eerste team werd gezet. Als ik het me goed herinner was dat omdat ik niet meer voldoende kneedbaar zou zijn. Het voelde alsof de grond onder me vandaan werd getrokken. Mijn doorzettingsvermogen, waar ik altijd trots op was, werd vanaf toen mijn overlevingsmechanisme. Ik ging nóg harder werken, want dat gevoel van afwijzing wilde ik natuurlijk nooit meer meemaken. Die ‘doorzetter’ werd mijn identiteit – maar ook mijn valkuil.


Ben jij een perfectionist?


Deze snelle check helpt je waarschijnlijk een antwoord te krijgen op die vraag. Want wist je dat perfectionisme wetenschappelijk is onderzocht en vaak wordt opgedeeld in drie types?

  1. Zelfgerichte perfectionisten: Je legt de lat voor jezelf bizar hoog.

  2. Andergerichte perfectionisten: Je verwacht dat anderen net zo hard werken en presteren als jij.

  3. Sociale druk perfectionisten: Je hebt het gevoel dat anderen jou alleen accepteren als je perfect bent.

Mijn score? Een dikke bingo op nummer één en drie. En ik heb zoals eerder gezegd ook weleens wat weg gehad van type 2. Oftewel, een perfectionist pur sang. Herken jij jezelf in een van deze types? Onderzoek laat zien dat perfectionisme vaak samengaat met een angst om te falen en een obsessieve behoefte aan controle. Misschien verklaart dat waarom ik vaak tot ’s avonds laat de puntjes op de i wil zetten van een tekst die niemand direct zou lezen.

Perfectionisme komt dus niet zomaar uit de lucht vallen. Op de vraag ‘’Is perfectionisme aangeboren?’’ is het juiste antwoord, ja en nee. Onderzoekers vermoeden dat zo’n 30-40% van perfectionisme genetisch bepaald is. Maar de rest komt door onze opvoeding, sociale omgeving, ervaringen en... onze maatschappij. Kijk naar sociale media: alles lijkt perfect, van avocado-toast tot vakantiefoto’s. Geen wonder dat we onszelf dwingen om altijd beter te presteren.


Kind buggy 1985 roze jurkje strikje

Niet een perfect knap kind, wel schattig,

Brabant, zomer 1988


Bij mij begon het waarschijnlijk als kind. Complimenten voor goede cijfers en successen voelden als bevestiging. Maar die bevestiging werd een verwachting, en al snel een standaard. Met als gevolg dat elke fout kan voelen als een persoonlijk falen.


Maar de impact is groot


Laten we eerlijk zijn: perfectionisme lijkt een superkracht. Je bent goed in je werk, de perfecte partner, collega etc. Maar in werkelijkheid kan het je leven behoorlijk beperken. Want het put je natuurlijk uit! Perfectionisten hebben een hoger cortisolniveau, waardoor chronische stress op de loer ligt. Perfectionisten stellen ironisch genoeg vaak dingen uit, omdat er de angst is om te falen. Dus je verteld jezelf allemaal excuses. ‘’Nee, nu nog niet, ik moet eerst...’’. En als jij jezelf die druk tot perfectie oplegt, voelen de mensen om jou heen die lat vaak ook. Dat kan dus ook gevolgen hebben voor jouw relaties.

Ik persoonlijk ben hierdoor vooral de balans kwijt geraakt. Eigenlijk ging heel veel goed in mijn leven, maar ik was totaal niet gelukkig. Sterker nog, ik was volledig uitgeblust. De balans tussen draagkracht en draaglast was verdwenen. Zelfs tot op de dag van vandaag speelt dit nog een rol in mijn leven. Want het doorbreken van dit hardnekkige patroon is één en perfectie loslaten in mijn doen en laten is twee. Maar terugvallen in mijn oude vertrouwde patroon van vroeger zal denk ik altijd op de loer blijven liggen.


Een persoonlijk signaleringsplan

Ik ben zoals gezegd dus vaker tegen de lamp gelopen. Elke keer ging ik ermee aan de slag zodat het in de toekomst niet meer zo uit de hand zou lopen. Niet meer volledig in te storten van vermoeidheid, pijntjes, onrust in mijn lijf etc. Dit is waarom ik ook ooit een persoonlijk signaleringsplan heb opgesteld. Want ik besefte: ik doe dit mezelf aan. En alleen ík kan hier iets aan veranderen.

Het is een hulpmiddel dat je preventief in kan zetten. Je herkent een volgende keer sneller wanneer je overbelast raakt en wat voor jou tekenen zijn van stress. Het hoeft een volgende keer dus niet zo ver te komen dat je volledig instort, maar juist dat je eerder actie kan ondernemen. Je vergoot hiermee ook je zelfbewustzijn. En als jij beter weet hoe je in elkaar steekt, kan dat ervoor zorgen dat je jouw behoeften ook duidelijker uitspreekt naar je omgeving. Wat zorgt bij jou voor stress? En waarom blijkt dat middagje Netflixen voor jou niet genoeg om te herstellen?

Een persoonlijk signaleringsplan wordt veelal opgebouwd vanuit de basis van 3 fases. Groen: alles kids. Oranje: opletten geblazen. En Rood: dit gaat helemaal mis. Je start met het formuleren van welke signalen jij krijg in ieder van die fases, welke signalen merken anderen op, wat kan jij doen en heb je nodig om weer tot rust te komen en hoe kan jij er preventief voor zorgen dat je niet in fase oranje of rood terecht komt. Dit signaleringsplan helpt je daarnaast realiseren wat jouw valkuilen zijn. Bij mij dus yes or yes: mijn perfectionisme! Het is belangrijk om dit regelmatig voor jezelf te evalueren en het plan aan te passen op jouw veranderende behoeften en omstandigheden.


Tijd voor tips


Mensen met een Groei Mindset (de overtuiging dat je talenten en vaardigheden kan ontwikkelen) zijn vaak gelukkiger dan perfectionisten. Zij zien fouten als leermomenten in plaats van mislukkingen. Het boek ‘’Fouten maken moed’’ van Remko van der Drift heeft mij hier een hele tijd geleden heel erg bij geholpen. Überhaupt het onderdompelen in theorie en andere tactieken proberen heeft er bij mij voor gezorgd dat ik niet meer zo snel omval. En wist je dat ons brein niet is gemaakt om perfect te zijn? Het limbische systeem, verantwoordelijk voor emotionele reacties, werkt sneller dan het rationele deel van je hersenen. Fouten maken is dus letterlijk menselijk.

Zorg dat je realistische doelen stelt: dus bedenk je dat 80% misschien al meer dan genoeg is. Omarm je fouten: schrijf bijvoorbeeld elke week een paar dingen op die ‘’mis’’ zijn gegaan, maar waar je iets van hebt geleerd. Blijf daarnaast ook kijken naar het grote plaatje: wat is echt belangrijk voor je? En wat mag je loslaten omdat het niet meer bij je past? Tot slot kan het verstandig zijn om hulp te zoeken: een coach / professional kan je helpen om inzicht te krijgen in je perfectionisme en hoe je het kunt loslaten.


Ik ben imperfect perfect!


Ben ik dan nu genezen van mijn perfectionisme? Nope! Maar ik kom van ver en ben en blijf onderweg. Afgelopen week had ik hier nog een mooi voorbeeld van in mijn vrije tijd. Ik ben onlangs begonnen met aquarel potloden en kwastjes wat te kliederen. En het liefst maak ik dan ook nog eens iets moois. Maarja, bij creatief bezig zijn hoort nou eenmaal niet altijd het mooiste eindresultaat. Een paar seconde was ik teleurgesteld om het eindresultaat. Maar de imperfectie toverde uiteindelijk een glimlach op mijn gezicht en maakt dat ik hem eigenlijk best wel leuk vind. Sterker nog, precies daarom ga ik hem inlijsten geloof ik! Ha!

Vrouw, Creatief, verven, hoofdlampje

Zie mij glimlachen om mijn imperfecte kunstwerk ;-) , Andalusië, Januari 2025


En mijn praktijk? Die draait niet op perfecte posts of foutloze teksten. Het draait om wat ik kan betekenen voor mijn klanten, ook al is dat soms met een typefoutje hier en daar. Dus: perfectie? Nee. Maar écht en oprecht? Absoluut.


Heb jij hulp nodig bij het opstellen van jouw persoonlijke signaleringsplan? Of wil je helderheid krijgen in waar dit patroon voor jou is ontstaan en wat je eraan moet doen om niet meer stressvol door het leven te gaan? Laat mij als coach je daarbij helpen! Het loslaten van het streven naar perfectie leid o.a. tot meer geluk, veerkracht en verbinding. Je geeft hiermee jezelf de regie over je leven terug in handen. Je gunt jezelf ten slotte hopelijk alle geluk van de wereld, toch? Zo niet, moeten we daar ook nog even aan sleutelen samen ;-)


Heb je vragen naar aanleiding van dit verhaal? Stuur me een bericht!

5 weergaven0 opmerkingen

Recente blogposts

Alles weergeven

Kommentare


Bedankt voor het verzenden!

Nieuwsbrief ontvangen

Bedankt voor je aanmelding!

© 2024 door Danique Castenmiller. Mogelijk gemaakt en beveiligd door Wix

bottom of page